Category: శాస్త్రవిషయములు

X—X—2020; శనివారము. ఇప్పుడు 13 వ మేళకర్త రాగం అయిన గాయకప్రియ రాగం ప్రస్తావిస్తే, ఈ రాగంలో అయ్యవారు కృతిని ఏదీ చేసినట్లు కానరాదు. ఈ జనకరాగం నుండి వచ్చిన జన్యరాగం అయిన కలకంఠి రాగం లో, ఆదితాళంలో, శ్రీజనకతనయే! శ్రితకమలాలయే అనే మహారమణీయము, మధురము అయిన...

03—10—2020; శనివారము. ఇప్పుడు రసజ్ఞలోకంలో బాగా ప్రచారంలో ఉన్న సుప్రసిద్ధ రాగాలని గురించి సంక్షిప్తంగా పరిచయం చేసుకుందాం! నేను ఈ సందర్భానికి త్యాగయ్య-దీక్షితులు-శ్యామాశాస్త్రి వర్యుల కృతులని — అంటే సంగీత త్రిమూర్తులు రచనలని మన అధ్యయనానికి ప్రధాన ఆధారంగా తీసుకుంటున్నాను. ముగ్గురిలోను త్యాగయ్యగారి రచనలకి ఉన్న లోకాదరణ...

26—09—2020; శనివారం. దక్షిణభారత శాస్త్రీయసంగీత సిద్ధాంత ప్రవర్తకులు 72~మేళకర్త రాగాలు అనే వ్యవస్థని ఏర్పాటు చేసేరు అని తెలుసుకున్నాం! ఈ మేళకర్త రాగాలనే జనక రాగాలు అనికూడా పిలుస్తారు. కర్ణాటక సంగీత మూర్తిత్రయంగా పిలువబడే త్యాగరాజస్వామి-ముద్దు(త్తు)స్వామి దీక్షితులు శ్యామాశాస్త్రి అని చరిత్రప్రసిద్ధులైన ముగ్గురు వాగ్గేయకారులగురించి సంగీతప్రియులు అందరూ...

19—09—2020; శనివారం. ధక్షిణభారత శాస్త్రీయసంగీతవిద్యలో 72~మేళకర్తరాగాలు వివరించ బడినాయి అని తెలుసుకున్నాం. అంతేకాక, స—మ—ప లని మినహాయించి మిగిలిన రిషభం—గాంధారం ధైవతం—నిషాదం స్వరాలలోని మార్పులవలన శుద్ధమధ్యమంతో 36 మేళకర్త రాగాలు, అదే పద్ధతిలో ప్రతిమధ్యమంతో మరొక 36 మేళకర్త రాగాలు, ఆ పైన, రెండూ కలిపి 72...

12—09—2020; శనివారం. సంస్కృత శాస్త్ర సారస్వతంలో “కటపయాది సంజ్ఞ” వంటి అనేక సాంకేతిక అంశాలు మనం తెలుసుకోవలసినవి ఉన్నాయి. వీటియొక్క పరిచయగాఢత, వీటిగురించిన మన అవగాహనాగాంభీర్యం ఏ స్థాయిలో ఉంటే, అదే స్థాయిలో మనం అధ్యయనం చేసే భారతీయ ప్రాచీన శాస్త్రాల గురించి మనకి కలిగే జ్ఞానంయొక్క...

05—09—2020; శనివారం. క్రితం వారం ఆరేసి రాగాలని కలిపి ఒకచక్రం(ఒక తరగతికి చెందిన రాగాలు) గా ఏర్పరచడం జరిగిందని తెలుసుకున్నాం. మనం చూసిన స్వరాల కూర్పులు ఆరేసి ఉన్నాయి కనకే ఆరేసి రాగాలు కలిసి ఒక చక్రంగా ఏర్పరచడం జరిగింది. ప్రతి మేళకర్త రాగానికి తప్పనిసరిగా ఉండే...

29—08—2020; శనివారం. క్రితం వారం క-ట-ప-యాది సంజ్ఞ గురించి చర్చించుకున్నాం. ఆ పై వారం, అంటే సంగీతం-నాదవేదం—7 లో మూడు రిషభాలు, మూడు గాంధారాలు, మూడు ధైవతాలు, మూడు నిషాదాలు గురించి తెలుసుకున్నాం. వాటి పరిభాషని కూడా పరిచయం చేసుకున్నాం. మూడేసి స్వరాల రూపాలు ర—రి—రు; గ—గి—గు;...

15—08—2020; శనివారం. భారతీయ శాస్త్రీయ సంగీతం లేక ప్రౌఢసంగీతం రంగంలోకి ప్రవేశించి రాగవిభాగం లో సంచరిస్తున్నాం. దక్షిణభారత సంగీత సంప్రదాయాన్ని అనుసరించి వర్తమానకాలంలో మేళకర్తరాగపద్ధతి బాగా ప్రాచుర్యంలో ఉంది. ఈ మేళకర్తరాగాలు 72 రాగాలుగా గుర్తించబడ్డాయి. ఇవి జనకరాగాలు అని లోకంలో ప్రశస్తిని పొందేయి. ఈ జనక...

08—08—2020; శనివారం. కేవలం ఒకే ఒక్క స్వరం ఎంత మధురమైన గళంలోనుండి విన్నా, లేక వీణ, వేణువు వంటి నాదపూర్ణమైన సంగీతవాద్యంనుండి విన్నా ఆ ఒక్క స్వరమే మనకి నిరంతర ఆహ్లాదకరమైన సంగీతం కాలేదు. కొన్ని స్వరాల సముదాయం మాత్రమే మనం సంగీతం అని భావించే నాదప్రక్రియకి...