Saaradaa Bhaarati
25—09—2021; శనివారము. ॐ ఇప్పుడు “దశమచక్రం” లేక పదవచక్రం లోని ఆరు రాగాల పరిచయం చేసుకుందాం. ఈ పదవ చక్రాన్ని “దిక్చక్రం / దిశాచక్రం / దిశిచక్రం” అని అంటారు. మనకి పది దిక్కులు ఉన్నాయి కనుక పదవ చక్రానికి దిక్చక్రం అని పెద్దలు పేరు పెట్టేరు....
18—09—2021; శనివారం. ॐ 51వ మేళకర్త కామవర్ధిని రాగాన్ని, దీక్షితులవారి రాగవిభాగపద్ధతిలో “కాశీరామక్రియరాగం” అని పిలుస్తారు. సంగ్రహచూడామణి గ్రంథం ప్రకారం కాశీరామక్రియరాగం కామవర్ధినిరాగజన్యంగా పరిగణింపబడుతోంది. కాశీరామక్రియ వక్రసంపూర్ణ—సంపూర్ణ ఆరోహణ—అవరోహణ రాగం. ఈ కాశీరామక్రియ రాగంలో దీక్షితస్వామి — “మార్గసహాయేశ్వరం భజేsహం ~ మరకతవల్లీ మనోల్లాసకరం ॥మార్గసహాయేశ్వరం॥ (మిశ్రచాపుతాళం);...
11—09—2021; శనివారము. ॐ ఇప్పుడు తొమ్మిదవ చక్రమైన “బ్రహ్మ (నవబ్రహ్మలు) చక్రం” లోని ఆరు రాగాలు ఒక్కొక్కటే పరిచయం చేసుకుందాం! (9వ చక్రంలో, అంటే, ఈ చక్రంలోని ఆరు రాగాలలోను, “ర-గు” స్వరద్వయం యొక్క ఉనికి ఈ చక్రానికి సామాన్య లక్షణం). ఈ చక్రంలో మొదటి రాగం,...
04—09—2021; శనివారం. ॐ ఇప్పుడు ఎనిమిదవది అయిన “వసు(అష్టవసువులు)చక్రం” లోని ఆరు రాగాల పరిచయం చేసుకుందాం! ఈ చక్రంలోని మొదటిది, అంటే, 43వ మేళకర్త, “గవాంభోధి రాగం”. దీనిలో “ర-గి-ధ-న” స్వరాలు కీలకమైనవి. “సంపూర్ణ-సంపూర్ణ” రాగం అయిన గవాంభోధిలోని స్వరప్రణాళిక ఈ దిగువ వివరింపబడిన విధంగా ఉంటుంది:—...
28—08—2021; శనివారం. ॐ 40వ మేళకర్త పేరు “నవనీత(ం) రాగం”. ఈ రాగంలో “ర-గ-ధి-ని” స్వరసంపుటి ఉంటుంది. “సంపూర్ణ—సంపూర్ణ” రాగం అయిన నవనీతంలో పూర్తి స్వరవిన్యాసం ఈ దిగువ ఉదహరింపబడిన రీతిలో ఉంటుంది:— మంద్రస్థాయి షడ్జం-శుద్ధ రిషభం-శుద్ధ గాంధారం-ప్రతి మధ్యమం-పంచమం-చతుశ్శ్రుతి ధైవతం- కైశికి నిషాదం-తారాస్థాయి షడ్జం. త్యాగయ్యగారు...
21—08—2021; శనివారము. ॐ ఇప్పటికి 72 మేళకర్తరాగాలలో, 36 మేళకర్తరాగాలని పూర్తి చేసుకున్నాం. అంటే, మనం ముందుగా చెప్పుకున్నట్లు “శుద్ధమధ్యమ రాగాలు 36” పూర్తి చేసుకున్నాం! “ప్రతిమధ్యమ రాగాలు 36” వాటి ప్రధాన జన్యరాగాలు ఇప్పుడు పరిచయం చేసుకుంటే జనక-జన్య రాగాలని గురించి ప్రాధమిక పరిజ్ఞానం మనం...
14—08—2021; శనివారం ॐ 34వ జనకరాగం మహనీయమైన సరస్వతీదేవికి పరమప్రియమైన “వాగధీశ్వరి రాగం”. ఈ వాగధీశ్వరి రాగం “సంపూర్ణ-సంపూర్ణ” రాగం. “రు-గు-ధి-ని” స్వరసంపుటి వాగధీశ్వరి వ్యక్తిత్వాన్ని సకలంగా సువ్యక్తం చేస్తుంది. ఇప్పుడు ఈ రాగంయొక్క పూర్ణరూపానికి అద్దంపట్టే స్వరస్వరూపాన్ని పరికిద్దాం:— మంద్రస్థాయి షడ్జం—షట్ శ్రుతి రిషభం—అంతర గాంధారం—శుద్ధ...
07—08—2021; శనివారము. ॐ ఐదవది అయిన “బాణచక్రం” లోని చివరి మేళకర్త రాగం సంఖ్య:30. 30వ మేళకర్తరాగం అయిన “నాగానందిని రాగం” గురించి ఇప్పుడు పరిచయం చేసుకుందాం! ఈ రాగం లక్షణం నిర్వచించే స్వరసంపుటిని సాంకేతికంగా “రి—గు—ధు—ను” అని చెప్పాలి. అప్పుడు పూర్తి స్వర సంపుటిని ఈ...
31—07—2021; శనివారము. ॐ శంకరాభరణరాగంలో తరువాయి రాగం ఒక అపూర్వ లేక అపరిచిత రాగం అయిన వివర్ధని లేక వివర్ధిని రాగం. ఇది “ఔడవ— సంపూర్ణ” రాగం. ఈ రాగం యొక్క ఆరోహణ “ధైవత – నిషాద” వర్జితమయిన “స-రి-గ-రి-మ-ప-స” అనే వక్రసంచారంతో ఉంటుంది. అవరోహణ శంకరాభరణం...
24—07—2021; శనివారం. ॐ “శంకరాభరణం” జన్యరాగాలలో మరొక బహుళ రసికజనాదరణ పొందినది “బిలహరి రాగం”. బిలహరిరాగం “ఔడవ—సంపూర్ణ” రాగం. ఆరోహణలో “మధ్యమం(మ)”, “నిషాదం(ని)” వర్జితస్వరాలు. అవరోహణ సప్తస్వరసంయుతమై ఉంటుంది. “షడ్జం-చతుశ్శ్రుతి రిషభం-అంతర గాంధారం-శుద్ధమధ్యమం-పంచమం-చతుశ్శ్రుతి ధైవతం-కాకలి నిషాదం” అనే స్వరాల ప్రయోగం ఈ రాగంలో ఉంటుంది. కొన్ని ప్రయోగాలలో,...
