సాహిత్యము-సౌహిత్యము – 37 : హృదయము చీల్ప రత్నములు, హేమములున్ కనవచ్చు అంతటన్
20—01—2018; శనివారము.
సాహిత్యము—సౌహిత్యము~37.
ఈ సారి, సహజకవి శ్రీ చోట్నీరు శ్రీరామమూర్తివర్యుల సమస్యాపూరణ సామర్థ్య ఘనతని గమనిద్దాం!
సమస్య :—
“హృదయము చీల్ప రత్నములు, హేమములున్
కనవచ్చు అంతటన్ ” ||
“ఎదని చీల్చి చూస్తే, అంతా మణులూ, బంగారాలూ కంటపడతాయి” అని ఈ సమస్యకి అర్థం!
కవిగారి సమస్య పూరించిన విధానం చూద్దాం!
ఇది చంపకమాలవృత్తం. నాలుగు పాదాలుంటాయి. పాదానికి 21 అక్షరాలు కలిగిన “ప్రకృతిచ్ఛందస్సు” జాతికి చెందినది ఈ వృత్తం. ద్వితీయాక్షర ప్రాస నియమంవుంది. న-జ-భ-జ-జ-జ-ర; గణాలుంటాయి. 11 వ, అక్షరం యతిస్థానం.
“విదిత కృషీవలత్వమున, బీళ్ళను దున్నియు,
పైడి పంటలన్
పొదలగ చేయు కర్షకులె భూషణమౌ ధర రత్నగర్భ నా
విదిత యశంబు కాంచి, వసువృద్ధిని కూర్చును తత్
వసుంధరా
హృదయము చీల్ప, రత్నములు, హేమములున్
కనవచ్చు అంతటన్ ” ||
“నేలతల్లికి చెందిన బీడుపొలాలని దున్ని సాగు చెయ్యడం అనే కళతెలిసిన రైతులు, ఆ బీడులనుంచి అపరంజివంటి పంటలని పండిస్తారు. ఆ మణిమయ వసుంధరామాత హృదయం దున్ని, వెలికి తీసి చూస్తే, అన్నీ రత్నరాశులూ, స్వర్ణరాశులూ బయటపడతాయి. అంటే సస్యరూపం లోనూ, ఓషధీరూపంలోనూ పుడమితల్లి కడుపున పట్టే పంటంతా బంగారాలూ, మణిమాణిక్యాలే కదా!”
——————————————————————————————
విదిత కృషీవలత్వము= భూమిని సాగుచేసే నేర్పు.
పొదలగ చేయు= వర్ధిల్లచేయు.
——————————————————————————————
స్వస్తి ||
ఈసారి సమస్యా పూరణంలో పరిచయమైన శ్రీ చోట్నీరు శ్రీరామ మూర్తి
గారి పేరు ఆ రోజుల్లో ఆకాశవాణి వారు నిర్వహిస్తూండే ‘ సరసవినోదిని –
సమస్యాపూరణం’ కార్యక్రమంలో ప్రతి వారం వింటూండేవాళ్ళం. క్రమం తప్పకుండా వారు ఆ సమస్యలని చక్కగా పూరణ చేసేవారు.
ఈ పద్యంలో కవగారు చెప్పిన ‘ రత్నగర్భ ‘ నుండి వచ్చే రత్నములు, హేమములను సస్యము, ఓషధులుగా చెప్పడం అందగించింది.